شاهی به روایت محقق ارزشمند دکتر میلانی

کیش شخصیت محمدرضا
هر چه درآمد نفت ایران فزونى گرفت، کیش شخصیت شاه هم تقویت شد. پس از مدتى به راستى باور داشت که همه دانى خطاناپذیر است و همه چیز را بهتر از همه کس مى داند. در حالى که در سال ،۱۹۵۹ در سخنرانى اى در جمع اقتصاددانان، اذعان کرد که از اقتصاد و قوانین سخت و پیچیده اش چیزى نمى داند و اهل خبرت را تشویق کرد که او و دولت را از فیض راهنمایى هاى فنى و علمى خود محروم ندارند. سال هاى آغازین زندگى نه تنها براى شخصیت یک یک انسان ها که براى سرنوشت و سلوک شاهان نیز نقشى تعیین کننده دارد. به قول شکسپیر، شاهان «براى حکمرانى، نه حکم برى» زاده شده اند، اما شاه براى حکم برى زاده و تربیت شد و آنگاه از او انتظار حکم رانى شاهانه مى رفت. مهم تر اینکه برخى سیاستمداران، چون قوام السلطنه، نخست  شاه را به عنوان فرزند رضا خان دیده بودند و آنگاه بیست سال بعد مى بایست همان کودک دیروز را به عنوان پادشاه ارج بگذارند و اطاعت کنند. مى گویند قوام که زخم زبانش شهرتى تمام داشت، در نخستین دیدارش با شاه در مقام شاهى به او گفته بود، «ماشاءالله اعلیحضرت خوب بزرگ شده اید.» حتى اگر این ماجرا را قوام- چون ده ها داستان دیگر مربوط به حاضر جوابى و درایت خود- خود آفریده باشد و حقیقت تاریخى نداشته باشد، باز هم گویاى نکته تاریخى مهمى است. جبروت حکومتى عاریتى به دشوارى تحقق پذیر است