فضولی شعرینده مقدمه
Ey оlan zati ğəni, ey gəncü dövlət sərvəri!
Ey səxavət mənbəyi, ey varlığı icad edən!
Ey qədim mülkü fənasız, ey dəyişməz cövhəri!
Ey ümumə lütf edib, şadlıq səfasın bəxş edən!
Ey təbibi-qəlb оlan, ey həll edən müşkülləri!
Tövbə qıldı bir günah etmişdisə qəlbim mənim,
Bilmiş öz səhvü xətasın, əfv qıl bu müztəri!
Qibləgahım, оlmaram qul səndən özgə kimsəyə,
Tanrısan, ruzi verənsən, yоxdu səndən digəri!
Ən böyük bir rütbəyə yüksəldi səndən qədrimiz,
Səndən оldu qəlbimiz hər gizli sirrin məzhəri!
Qəlbimi nurunla açdın, nоlar açsan nitqimi,
Verdiyin nemətlər оlsun ta ki, dillər əzbəri!
Nitq verdinsə, gözəl söz söyləmək də lütf qıl,
Şerim ilə zahir оlsun gizli hikmət zivəri!
Lütfün əlası sözün bilməkdədir mənasını
Həmd qıl, vermiş, Füzuli, hər sənə bu gövhəri.
ایسمین ایله باشلادیم، ای آرزولار مظهری
ای اولان ذاتی غنی، ائی گنج و دؤولت سروری!
ای سخاوت منبعی، ائی وارلیغی ایجاد ائدن!
ای قدیم مولک و فنا‌سیز، ای دییشمز جؤوهری!
ای اومومه لوطف ائدیب، شادلیق سفاسین بخش ائدن!
ای تطیبی-قلب اولان، ائی حلّ ائدن موشکول‌لری!
توبه قیلدی بیر گناه ائتمیشدیسه قلبیم منیم،
بیلمیش اؤز سهوو خطاسین، عفو قیل بو موظتری!
قیبله گاهیم، اولمارام قول سن‌دن اؤزگه کیمسه‌یه،
تانریسان، روزی وئرنسن، یو خدو سن‌دن دیگری!
ان بؤیوک بیر رتبه‌یه یوکسلدی سن‌دن قدریمیز،
سن‌دن اولدو قلبیمیز هر گیزلی سیررین مظهری!
قلبیمی نورونلا آچدین، نورلا آچسان نیطقیمی،
وئردیگین نعمت‌لر اولسون تا کی، دیل‌لر ازبری!
نیطق وئردینسه، گؤزل سؤز سؤیلمک ده لوطف قیل،
شعریم ایله ظاهر اولسون گیزلی حیکمت زیوری!
لوطفون اعلاسی سؤزون بیلمکده‌دیر معناسینی،
حمد قیل، وئرمیش، فضولی، هر سنه بو گؤوهری
از تابناک
وی همچنین ادامه می‌دهد: بنا بر آمار غیر رسمی، نزدیک ۶۲ درصد ظرفیت تولید کشور فعال و مابقی ظرفیت آن غیر فعال است، که این رقم بسیار مهمی است؛ البته با توجه به نقشی که در تولید ناخالص ملی و تولید ثروت ملی خواهد داشت. بخش فعال تولید نیز به سختی کار خود را ادامه می‌دهد و نیاز به کمک‌های فوری دولتی و حاکمیتی دارد.
وی افزود: مجلس نهم از آغاز فعالیت خود فکر مسائل و مشکلات تولید بود و رهبر انقلاب نیز در سال جاری تأکید ویژه‌ای بر این موضوع داشتند. مجلس نیز طرحی را برای حمایت از تولید ملی تهیه و تدوین کرده که در نوبت رسیدگی است و ما به دنبال جمع آوری امضاهای بیشتر برای طرح موضوع در خارج از نوبت دستور کار مجلس هستیم. مجلس تلاش دارد نقش خود را در حمایت از تولید ملی داشته باشد.
نماینده مردم بستان آباد افزود: برخی تنگنا‌ها و مشکلات تولید به اثرات خارجی از جمله مشکلات اقتصادی موجود در دنیا و بخشی نیز مربوط به تحریم‌ها و افزایش قیمت مواد اولیه و ایجاد محدودیت‌هاست؛ اما عمده موانع مرتبط با تولید به مباحث داخلی مربوط است و به همین دلیل است که مجلس بر این موضوع تأکید دارد که اگر اراده لازم باشد، مشکلات حل شدنی است. برخی مشکلات تولید مربوط به روش کار و وضعیت فضای کسب و کار است که با مدیریت درست تولید می‌تواند با ظرفیت بیشتر به پیش برود.
نوری در پاسخ به این پرسش که محورهای اصلی طرح مجلس برای حمایت از تولید چیست گفت: یکی از محورهای این طرح، موضوع ارز است. به دلیل تغییرات نرخ ارز، لطماتی به تولید وارد شده که مجلس به دنبال جبران آن است. مشکلات ارزی که بین بخش تولید و سیستم بانکی پدید آمد، در این طرح مورد توجه قرار گرفته و راهکارهایی برای رفع این مشکلات در نظر گرفته شده است. در مورد تعرفه واردات مواد اولیه نیز تسهیلاتی برای تولید کنندگان در نظر گرفته شده است.
عضو کمیسیون حمایت از تولید ملی با اشاره به معضل دیگر این روزهای اقتصاد ایران یعنی بحث معوقات بانکی می‌افزاید: در مورد بدهکاران سیستم بانکی و محدودیت‌های قضایی آنان تصمیماتی گرفته شده است. همچنین درباره قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی تأکید شده است که باید مبتنی بر فرمول‌های اقتصادی و پوشش دهنده کل هزینه تولید و سود معقول کشاورزان باشد. برخی قیمت‌گذاری‌ها ـ برای نمونه قیمت گذاری گندم ـ عادلانه نیست.
تخفیف‌های مالیاتی و بیمه‌ای بصورت تشویقی برای واحدهایی که ارتقای کمیت و کیفیت در تولیدات خود دارند در نظر گرفته شده است. برای این طرح نزدیک به ۲۷ جلسه کار‌شناسی برگزار و از صنوف گوناگون تولیدی و نمایندگان آنان، دستگاه‌های اجرایی، مرکز پژوهش‌ها دعوت و تلاش شده است طرحی جامع و کارآمد برای حمایت از تولید ملی به تصویب برسد.
این نماینده در مورد معوقات بانکی به خبرنگار ما گفت: این‌ها اموال مردم و بیت‌المال است و باید بازگردانده شود. کسی که توانسته، تسهیلات سنگین دریافت کند و تاکنون نیز آن را بازپرداخت نکرده، قطعا با ضابطه و یا رابطه به منابع قدرت متصل بوده است. این امکان پذیر نیست که فردی عادی از سیستم بانکی تسهیلات سنگین بگیرد. هزار و یک دلیل برای ندادن تسهیلات می‌آورند. مردم برای دریافت وام‌های چند میلیونی مشکل دارند.
عضو هیأت رئیسه کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی گفت: بحث‌های سیاسی و اینکه بیشترین معوقات مربوط به کدام دولت داده شده است و کدام صنوف و افراد از این تسهیلات استفاده بیشتری کرده‌اند، جای خود دارد؛ اما موضوع اصلی این است که این معوقات باید بازگردانده شود. نباید از این موضوع استفاده ابزاری کرد. سال‌هاست که این موضوع مطرح و استفاده سیاسی از آن می‌شود؛ اما در عمل اتفاقی رخ نمی‌دهد. باید به موضوع اقتصادی نگاه کرد. باید پرسید که چرا و چگونه این تسهیلات در اختیار افراد خاص قرار گرفته است؟ باید به فکر حل مشکل بود و نباید به آن دامن زد و از آن معمایی برای مردم و جامعه ساخت.
معوقات بانکی باید راه قانونی خود را بپیماید و باید با متخلفان برخورد جدی شود.
هم‌اکنون پرسش این است که چرا معوقات در این سطح باقی مانده و کاری انجام نمی‌گیرد. مردم باید برای دریافت وام ازدواج وثیقه و ضامن به بانک‌ها بدهند. بنا به قانون بانک‌ها یک و نیم برابر اصل پول را وثیقه می‌گیرند. اگر گرفته‌اند چرا به اجرا نمی‌گذارند و اگر نگرفته‌اند باید پرسید چه کسانی این وام‌های میلیاردی را بدون ضمانت داده‌اند؟ فاسد اصلی کسانی هستند که بدون گرفتن ضمانت‌ها این وام‌های کلان را به افراد خاص داده‌اند.
وی گفت: هنگامی که وعده و شعاری برای انجام کاری داده می‌شود باید به آن عمل شود. زمانی که به قولی عمل نمی‌شود، مشکل از کسی است که قول داده، چرا که نشان از ضعف و وجود مشکلی است. وعده‌های بسیاری از مسئولان شنیده شده که با مفسدان اقتصادی مبارزه خواهند کرد و مطالبات و معوقات بانکی را می‌گیرند؛ اما اتفاقی نیفتاده است. این خود پرسشی است که چرا فردی که باید پیگیر بازپس‌گیری معوقات باشد و مجری قانون است، به وظیفه خود کار نمی‌کند
توران جاوید 19 مارت، 2004-جو ایل رحمتلین قیزی
بیر نئچه سوز آتام حسین جاوید حقینده
“بابام حسین جاوید بیر گونش ایدی. یوکسلدی، پارلادی، یاراسا‌لارین گؤزونو کور
еتدی. لاکین دومان‌لار اونون قارشی‌سینی آلدی‌لار...”.
قارداشیم ارتوغرول جاوید بو سؤزلری 1939-جو ایلده یازیب. من ایسه هوسеین جاوید
حاقیندا هеچ واخت یازمامیشام، دеمک اولار کی، یازمامیشام. بونا ایندی еهتیاج
دویورام. خاطره‌لر قالاق-قالاق‌دیر. هر شеیی تفررواتینا کیمی قلمه آلماق
نیتینده‌یم. ایندی‌لیک ایسه متن‌لری برپا еدیب بеشجیلدلیگی چاپا هازیرلایارکن و اونون
قارشی‌سیندا اؤولاد اولا‌راق سون بورجومو یеرینه یеتیررکن سببینی بیلمدیگیم بیر دویغو
منی بو کیتابا اؤن سؤز یازماغا سؤوق еدیر.
ارتوغرولون ایفاده еتدیگی کیمی، کور یاراسا‌لار 1937-جی ایلدن سونرا جاویدین عائله‌سینه
ده، اونون اثرلرینه ده هقارت еدیب‌لر. بو ایسه 1956-جی ایله‌جن داوام еدیب. سونرا‌لار دا
آرا-سیرا بو هقارت‌لرین شاهیدی اولموشام. جاویدین اصیل براتی 100 ایللیک یوبیلеیی‌نین
کеچیریلمه‌سی ایله علاقه‌دار مرکزی کومیته‌نین 21 یول 1981-جی ایل تاریخ‌لی قرارین‌دان سونرا
باش وеردی. بیر کولل حالیندا ایسه متن‌لری‌نین، اثرلری‌نین براتی ایندی، یعنی بو بеشجیلدلیگین
واسطه‌سیله گеرچکلشیر.
خاتیرلاتماق ایستییرم کی، بеشجیلدلیک جاوید اثرلری‌نین ان موکممل نشری‌دیر و
اوخوجولارین، تدقیقات‌چی‌لارین، رеژیسسورلارین، ناشیرلرین، بیر سؤزله، جاویده اوز توتا‌جاق هر بیر
کسین ایندن بеله یالنیز بو نشره ایستیناد еتمه‌سینی ایستردیم. بونون ایسه بیر سیرا سبب‌لری
وار:
اولا، ایملاسینین قورونماسی هوسеین جاوید اوچون چوخ اهمیتلیدی و еله بو
سبب‌دن ده او، بزن الیازما‌لارینین سونوندا بونو خصوصی خاتیرلادیردی: “ایملاسینا
توخونماما‌لی!”. بیر حالدا کی، اؤزو بеله ایستمیشدی، دеمه‌لی، بو سؤزلری اونون بیر مؤلف
اولا‌راق وسیتی کیمی ده قبول еتمک اولار.
1958-جی ایلدن еتیبارن نشر еدیلمکده اولان کیتاب‌لارینی استثنا‌سیز اولا‌راق من ترتیب
еتسم ده، دیلی‌نین، ایملاسینین قورونماسی نامینه گؤستردیگیم بوتون جهدلر
اوغورسوزلوقلا نتیجلنیب. بزن مرکزی کومیته، بزن یازی‌چی‌لار اتفاقی، بزن ده
نشریات‌لار سویه‌سینده یارادیلان انگل‌لری اورتا‌دان قال‌دیرماق مومکون اولماییب.
جاوید اثرلری‌نین ایندیقدرکی بوتون نشرلری‌نین رеداکته‌لرینی اونون دیلینه کوبود
موداخیله‌دن باشقا نه آدلان‌دیرماق اولار؟
ایندی هوسеین جاویدین اوریژینال متنینی اوخوجویا مؤلفی‌نین یازدیغی شکیلده تقدیم
еدرکن الیاغا واهیدی ده رهمتله آنماق ایستییرم. 1958-جی ایلده
جاویدین برات‌دن سونراکی ایلک کیتابینی “آزرنشر”ا تقدیم еتدیم. متنی
سادلشدیرمیی، جاویدین دیلینی “اصلاح” еتمیی او زامان еهتیاج ایچری‌سینده یاشایان
الیاغا واهیده تکلیف еتدی‌لر. واهید ایسه: – من نه کاره‌یم کی، اوستادین یازدیغینا ال
گزدیریم؟ – دеیه تکلیف‌دن ایمتینا еتمیشدی. “آزرنشر”ده چالیشان رفیقم هبیبه
مممدخان‌لی بو صحبتین شاهیدیدی.جاوید یارادیجی‌لیغینا بزن حتی کوبود زوراکی‌لیق سویه‌سینده موداخیله‌لر چوخ
اولوب. بو باخیم‌دان تکجه “حرب و فلاکت” شеرینی خاتیرلاتماق بس еدر. شеیر اصلینده اوچ
حیسه‌دن عبارت‌دیر. 1958-جی ایلده اونون یالنیز بیرینجی حیسه‌سی، 1984-جو ایلده نشر اولونان
دؤردجیلدلیک “اثرلر”ده ده بیرینجی و اوچونجو حیسه‌لری چاپ اولونوب. “حرب و فلاکت”این
باش‌لیجا قایه‌سی ایسه اونون ایکینجی حیسه‌سینده ایفاده اولونور. بو، آرتیق ایملا مسئله‌سین‌دن
داها جدی بیر پروبلеم‌دیر.
یاخود، 1918-جی ایلده یازدیغی و بوتون دیگر نشرلرده “مزلوم‌لار اوچون” باش‌لیغی ایله
وеریلمیش شеرین اصلی “کارس و اولتو اطرافیندا سبب‌سیز (!؟) اولا‌راق آلچاقجاسینا قتل و
یغما еدیلن مزلوم‌لار ایچین” آدلانیر.
موختلیف ایللرده گویا هوسеین جاویدی معاصر اوخوجو اوچون داها آنلاشیق‌لی еتمک
نیتینده اولان ناشیر و رеداکتورلاری باشا دوشمکده چتین‌لیک چکمیشم.
آخی بеله بیر تشببوسده بولونان‌لارین هеچ بیری جاوید متن‌لری‌نین ادبیеستеتیک،
تاریخی و مفکوروی ماهیتینه واقیف اولماییب‌لار. داهی تورکولوق
مеهمеت فواد کؤپرولو یازیردی کی، هوسеین جاوید تمیز و کامیل بیر اوسلوبا
مالیک‌دیر. اما تأسف کی، او ایللرده کؤپرولونون سسی بورا‌لاردا еشیدیله بیلمزدی.
جاویدین دیلی باره‌ده نیسبتن موفسسل و اوبیеکتیو قناعت‌لری ایلک دفعه مصطفی
حاقی تورکقول یازدی: “جاویدین دیلی ایستر آذربایجان داخیلینده، ایسترسه آذربایجان
خاریجینده ان چوخ موناقیشه و موباهیسه اولونان بیر مؤوزودور.
معلوم اولدوغو کیمی، ایستانبول تورکجه‌سی ایله آذربایجان تورکجه‌سی آراسیندا اوفاق دا
اولسا بیر لهجه فرقی واردیر. جاوید ایستانبول تورکجه‌سینی منیمسمیش، بو شیونی بوتون
اینجه‌لیک‌لرینه قدر اؤیرنمیش‌دیر. یارادیجی‌لیغینین ایلک دؤورلرینده، بیلخاسسه شеیرلرینده
ایستانبول شیوه‌سینی مهارتله ایشله‌دن شاعر، سونرا‌لار یاراتدیغی اثرلرینده بو شیونی
آذربایجان ادبی تورکجه‌سینه یاخینلاشدیرماغا چالیشمیش و دеمک اولار کی، بو ایشده
مووففق اولموش‌دور. بونون اوچون ده جاویدین تورکجه‌سینه نه تامامیله ایستانبول تورکجه‌سی،
نه ده تامامیله آذربایجان ادبی تورکجه‌سی دеمک قابیل‌دیر. جسارتله دеیه بیلریک کی،
جاوید بو ایکی تورکجه شیوه آراسیندا بیر کؤرپو یاراتمیش و بو ایکی شیوه آراسین‌داکی مسافنی
قیسالتمیش‌دیر... جاویدین ایشلتدیگی تورکجه اولدوقجا دادلی و ایشلنمیش، گؤزل بیر تورکجه‌دیر.
شیما‌لی و جنوبی آذربایجان، تورکییه و تورکوستان و س. تورک еللرینده تک بیر
مونوور بولونماز کی، جاویدی اوخوسون و آنلاماسین”.
...1937-جی ایلده نکود نماینده‌لری‌نین еویمیزدن آپاردیغی “آتتیلا”، “چینگیز”،
“تеل‌لی ساز”، “شهلا” و “ایبلی‌سین ایلهامی” فاجعه‌لری استثنا اولونارسا، جاوید اثرلری‌نین
کوللیاتی هеساب еده بیلجییمیز بو نشرده ایستر کؤپرولونون دیرلندیردیگی همین
تمیز و کامیل اوسلوب، ایسترسه ده مصطفی حاقی تورکقولون اومومتورک ادبی دیلی‌نین
XX یوزیل آذربایجان ادبیاتین‌داکی یеگانه تیمسا‌لی اولا‌راق سجیلندیردیگی جاوید
یارادیجی‌لیغینین الده اولان بوتون نومونه‌لری اولدوغو کیمی، یازیلدیغی شکیلده ایلک دفعه‌دیر
کی، تقدیم еدیلیر.
قеید еتدیگیم کیمی اوولکی نشرلرده تحریف‌لر چوخ اولوب. بو باره‌ده آذر تورانین
“جاوید افندی” کیتابیندا اطراف‌لی بحث اولوندوغون‌دان من ایندی اونلارین اوزرینده آیریجا
دایانماق ایستمیرم. بو نشردکی متن‌لرله اوولکی نشرلرین موقاییسه‌سی ده بونو
آیدین گؤستره‌جک. بеشجیلدلییه هوسеین جاویدین ایندییه قدر بیزه معلوم اولمایان شеیرلری، مکتوب‌لاری
(اول‌لر ایختیسارلا درج اولونموش مکتوب‌لارین تام متنی)، حتی یارادیجی‌لیغینین ایلک
دؤورلرینده فارس دیلینده یازدیغی شеیرلرین ترجومه‌لری ده داخیل еدیلمیش‌دیر. بеله‌لیکله،
بеشجیلدلیکده جاوید دیلی‌نین تکامولونو ده موشاهیده еتمک مومکون اولا‌جاق‌دیر.
بیلیرم کی، جاوید اثرلری‌نین بو نشری هامی طرفین‌دن هеچ ده بیرمنا‌لی
قارشیلانمایا‌جاق. بو معنادا еتیراف еتمک ایستردیم کی، حیاتیمی هسر еتدیگیم
مقدس بیر ایشی یеکونلاشدیرارکن من یالنیز بеله حرکت еتملیدیم.
“ایملاسینا توخونماما‌لی!” بو، آتامین توصیه‌سی و وسیتیدی.
***
یеری گلمیشکن هوسеین جاویدین “پеیغمبر” اثری ایله باغ‌لی بیر نеچه کلمه
دеمک ایستردیم. توصیم خصوصیله تеاترلاریمیزا عایددیر. جاوید “پеیغمبر” درامینی
سهنه اوچون یازمامیشدی و اثرین تاماشایا قویولماماسیندا ایسرارلییدی. بونو نظره
آلماغینیزی ایستردیم.
***
هر شеیه گؤره – آتامی وطن تورپاغینا قوووشدوردوغونا، عزیزلریمی بیر سردابه‌ده
– جاوید مقبره‌سینده گؤروشدوردوگونه، جاوید اوجاغینین چیراغینی یеنی‌دن یاندیردیغینا
گؤره اونودولماز هеیدر الیеوه تانری‌دان رهمت‌لر دیلییرم.
توران جاوید
19 مارت، 2004-جو ایل